Intelligenter dan je denkt

Alle informatie over de grijze en gewone zeehonden

Wetenschappelijke naam: Phocidae

De grijze en gewone zeehond

Alle diersoorten zijn ingedeeld in families. Zeehonden of robben zijn een familie van zeezoogdieren, die uit maar liefst 19 verschillende soorten bestaat. Van de 19 soorten zeehonden die er wereldwijd zijn, leven er twee in de Waddenzee:

  • De gewone zeehond
  • De grijze zeehond

In het wild wordt een zeehond maximaal 25 jaar oud. Maar in het opvangcentrum in Texel vind je ook zeehonden die meer dan 30 jaar oud zijn. Zeehonden maken een schattige indruk met hun grote, zwarte ogen en lieve neus met dikke snorharen. Maar laat je niet in de maling nemen! Zeehonden zijn roofdieren met scherpe tanden en een grote trek in vis.
 

Hoe ziet een zeehond eruit?

Een speklaag voor warmte én voedselreserve
Zeehonden hebben korte, stugge haren en hebben bijna geen ondervacht. In plaats daarvan houden ze hun lichaamswarmte vast met een flinke speklaag van soms wel meer dan 5 centimeter dik. Zo worden ze beschermd tegen zowel warmte als kou. Een ander belangrijk voordeel van deze speklaag? De zeehonden hebben altijd een voedselreserve. Dat is handig voor wanneer ze even niet zo gemakkelijk aan eten komen. Voor het jagen gebruiken ze hun tastharen in de snor en wenkbrauwen. Deze zijn goed ontwikkeld, waardoor ze hun omgeving goed aanvoelen en hun prooi gemakkelijk vinden.

Verschillen tussen gewone zeehond en grijze zeehond
De meeste soorten zeehonden hebben een bruin tot grijs gevlekte vacht. Bij zeehonden noem je dit ook wel een pels. De gewone zeehond en de grijze zeehond zien er voor een groot deel hetzelfde uit, maar verschillen vooral in de vorm van de kop. Bij de gewone zeehond is de neus licht naar binnen gebogen en staan de ogen naar voren gericht. De grijze zeehond heeft een rechtere en langere neus, waardoor de kop de vorm van een kegel heeft. Ook staan hun ogen wat meer aan de zijkant. Verder zie je het verschil tussen de twee soorten zeehonden aan de stand van de neusgaten. Bij een gewone zeehond hebben die een v-vorm met gebogen uiteinden, terwijl ze bij een grijze zeehond rechtop staan.

Soepel door het water
Beide soorten zeehonden hebben een gestroomlijnd lichaam, waarmee ze soepel door het water bewegen. Dit betekent dat er geen oren, geslachtsorgaan of staart uitsteken. Alles zit verborgen onder een dikke laag spek en huid. En hoewel zeehonden geen oorschelpen hebben, hebben zij wel oren. Dit zijn gaatjes die schuin achter hun ogen zitten. Verder hebben zeehonden in totaal vier flippers, met zwemvliezen tussen de tenen. Ook heeft een zeehond een gebit met scherpe tanden, die hij gebruikt om vissen te vangen en op te eten. Grijze zeehonden worden over het algemeen groter dan gewone zeehonden. Bij beide soorten zijn de mannetjes groter dan de vrouwtjes.
 

Gewone zeehond

Grijze zeehond

Mannetje

Vrouwtje

Mannetje

Vrouwtje

150-190 cm

120-155 cm

195-250 cm

165-210 cm

55-130 kg

45-105 kg

170-350 kg

105-220 kg


ontmoet ze in het echt
 

Waar leven zeehonden?

Een lekker plekje voor zeehonden
Beide zeehondensoorten komen vooral voor in gebieden met eb en vloed. Hier valt de grond steeds droog, om vervolgens weer onder te lopen. Dit vinden zeehonden een heerlijke plek om te luieren. Ook vind je ze veel bij ijsschotsen, want ook daar kunnen ze lekker liggen en uitrusten. Van de ongeveer 11.000 zeehonden in Nederland vind je zo'n 90% in de Waddenzee. Verder leven er populaties in onder andere de Ooster- en Westerschelde. In België zie je ze bijna niet, omdat de kustlijn daar strakker is dan in Nederland.  

Verschillende leefgebieden
In ons land kom je met name de gewone zeehond tegen. Ook wereldwijd is het leefgebied van de gewone zeehond groter dan dat van de grijze zeehond. De grijze zeehond leeft met name in gebieden tussen Europa en Noord-Amerika, waar de temperatuur gematigd is. De gewone zeehond kan ook goed leven in koudere gebieden. Zo vind je deze soort tussen Azië en Noord-Amerika en verder naar het noorden.

Veiligheid staat voorop
Zeehonden zijn solitaire dieren. Dat betekent dat ze het liefst alleen zijn. Waarom zie je ze dan toch vaak in groepen op het land liggen? Dat doen ze omdat dit veiliger is. Met meer zeehonden is de kans groter dat ze mogelijk gevaar opmerken. Zeehonden liggen meestal ook dicht bij het water, zodat ze snel kunnen vluchten als ze iets niet vertrouwen.
 

Voortplanting en pups

Vechten voor een vrouwtje
Bij beide soorten zeehonden paart een mannetje meestal met meerdere vrouwtjes. Hiervoor vechten de mannetjes met elkaar, waarbij de sterkste meestal wint. Maar soms is een mannetje ongeduldig en wilt hij al paren als het vrouwtje daar nog niet klaar voor is. Dan wordt hij afgewezen en heeft een minder sterk mannetje alsnog een kans. Gewone zeehonden paren meestal in het water, terwijl grijze zeehonden vaker op het strand paren. Daarnaast zijn zeehonden zoogdieren. Dit betekent dat hun jongen zich volledig ontwikkelen in de buik van de moeder.

Grijze zeehondenpups: schattig maar onhandig
Grijze zeehonden worden geboren in de winter en hebben daarom een dikke wintervacht. Met deze dikke, witte haren zien de zeehondenpups er aandoenlijk uit. Helaas is het wel een beetje onhandig: ze kunnen hier namelijk niet mee zwemmen. Daarom blijven zij de eerste weken aan land. De moeder komt de eerste twee tot drie weken regelmatig langs om de pup melk te geven. In die tijd krijgen de jongen alleen melk en leren ze nog geen vis eten.

Gewone zeehondenpups gaan direct het water in
Gewone zeehonden worden juist in de zomermaanden geboren. Vrouwtjes kunnen gemiddeld vanaf hun vierde jaar jongen krijgen, terwijl de mannetjes gemiddeld pas vanaf hun zesde jaar vruchtbaar zijn. De jongen worden geboren wanneer het water laag staat, op drooggevallen zandbanken. Dat betekent dat ze vrijwel meteen moeten zwemmen, zodra het vloed wordt. Tot drie weken na de geboorte drinkt de pup melk bij de moeder. De moedermelk heeft een vetgehalte van 45 procent en is hiermee ontzettend voedzaam. De pups groeien dan ook flink en gaan in korte tijd van 10 kilo naar ongeveer 24 kilo.

Het dagelijkse leven van een zeehond

Wat eten zeehonden?
Zeehonden eten vooral veel vis. Ze gebruiken hun snorharen om vissen en andere zeedieren op te sporen in het water. Ze kunnen hier namelijk de kleinste bewegingen mee voelen, waardoor zeehonden ook in troebel water precies weten waar hun prooi zich bevindt. Zij kunnen dit tot een afstand van wel 100 meter! Daarnaast voelen ze ook op afstand aan hoe groot de vis is en wat voor vorm hij heeft. Zeehonden hebben geen sterke voorkeur voor één soort vis. Ze vangen vooral vissen die dicht op de bodem leven, maar eten ook andere zeedieren, zoals inktvissen, garnalen en krabben. Zeehonden eten gemiddeld zo'n 4,6 kilo vis per dag. Hierdoor eten zij 43 procent van de vissen in de Waddenzee op, en in de ondiepe kustzone van de Noordzee is dit zelfs 60 procent.

Huilende zeehonden
Tijdens de zoogperiode maken zeehondenpups een heel kenmerkend geluid. In Nederland noemen we dit ‘huilen’ en worden zeehondenpups ook wel ‘huilers’ genoemd. Maar dit geeft eigenlijk een verkeerd beeld. Zeehondenpups maken dit geluid namelijk om zich te onderscheiden van andere pups in een grote groep. Zo weet de moeder welke pup van haar is en kan het jong duidelijk aangeven dat hij melk nodig heeft. Daarnaast maken zeehonden op latere leeftijd ook nog andere geluiden.

In de zee en op het land
Zeehonden zijn helemaal aangepast aan het leven onder water. Met hun grote, donkere ogen zien ze heel goed onder water en ze halen met gemak een snelheid van wel 35 kilometer per uur. Ze worden ook wel de acrobaten van de zee genoemd. Op het land komen ze een stuk onhandiger over. Ze zien ze een stuk minder goed en halen maar net een snelheid van 2 kilometer per uur. Toch zie je ze regelmatig boven water. Ze liggen bijvoorbeeld graag te rusten in de zon, op een zandplaat of op het strand. zijn de acrobaten van de zee, maar op het land komen ze nogal onhandig over. Hoewel ze met gemak met 35 kilometer per uur door het water sjezen, halen ze op het droge maar net 2 kilometer per uur. Met hun mooie, grote ogen kunnen zeehonden goed onder water kijken, maar boven water zouden ze eigenlijk een bril nodig hebben. Zeehonden zijn dus helemaal aangepast aan het leven onder water. Toch kun je ze regelmatig boven water tegenkomen. Ze liggen graag in de zon te rusten op een zandplaat of het strand.

De zeehond is een echte waterrat
Tijdens het zwemmen gebruikt de zeehond zijn lichaam en achterste flippers om flinke snelheid te maken. Met de voorste flippers bepaalt hij de richting. Ook kunnen zeehonden ontzettend diep duiken. De eerste minuten zwemmen ze actief naar beneden, waarna ze verder zakken in een ‘glijvlucht’. Ze gaan hierbij honderden meters de diepte in. Benieuwd hoe ze toch voldoende zuurstof in hun lichaam houden? Ten eerste kan het bloed van zeehonden veel meer zuurstof opnemen dan dat van mensen. Daarnaast kan een zeehond zijn hartslag en ademhaling reguleren. Op die manier blijft hij wel een half uur onder water!
 

Ranger Robert laat je zien hoe de zeehonden worden gevoerd in een Ranger Request.


Bedreiging van zeehonden

Nederland heeft een roerige geschiedenis als het om zeehonden gaat. Zo hebben we in het verleden lang gejaagd op zeehonden in het Noordzeegebied. We zagen ze als schadelijke dieren die veel concurreerden met vissers. De zeehonden beschadigden de netten en kaapten de vis voor de neus van de beroepsvissers weg. Jagers kregen dan ook een premie voor elke afgeschoten zeehond. Ook werd de pels van zeehondjes gebruikt om kleding van te maken. Gelukkig is de zeehondenjacht in de Wadden- en Noordzee al bijna 50 jaar gestopt en zijn de aantallen zeehonden weer gegroeid. Toch worden zeehonden nog steeds bedreigd. Zo hebben de dieren nog steeds last van verstoringen door scheepvaart, afval en toeristen. 
 

Interessante weetjes over zeehonden

  • Zeehonden kunnen geluiden en zelfs woorden nadoen.
  • Zeehonden drinken geen zout water, maar halen zoet water uit de vis die ze eten. Als ze weinig eten kunnen vinden, moeten ze daarom ook extra zuinig zijn op hun water. Daarom houden ze hun plas langer in.
  • Jonge zeehonden moet zichzelf leren om vis te vangen en te eten. Hun moeder leert ze niet hoe ze moeten vissen. Jonge zeehonden vallen daarom vaak erg af in de eerste periode nadat de moedermelk gestopt is. Als het goed gaat, leren ze steeds beter om vis te vangen.
  • Zeehonden hebben altijd koude voeten.
  • Zeehonden zien er schattig uit en houden van lekker luieren. Toch zijn ze de grootste roofdieren van Nederland en staan ze zelfs bovenaan de voedselketen. Hun enige vijand is de mens.
     

Verschil tussen zeehonden en zeeleeuwen

In een Ranger Request legt Ranger Floor 5 herkenbare punten uit waar je gemakkelijk zeehonden en zeeleeuwen mee uit elkaar kan halen.


Kom de zeehonden in het echt bekijken!

Verblijf op het Safari Resort

Leer ook onze andere bewoners kennen